បើនិយាយពីដើមកំណើតនៃរបាំនេះ មានប្រភពលេចឡើងច្រើនទាក់ទងទៅខាងរឿងនិទាន ដូចជាអ្នកភូមិអញ្ចាញរូង ស្រុកបរិបូរណ៍ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បាននិទានថា កាលនោះ មានព្រានព្រៃម្នាក់ ឈ្មោះព្រាន «ពរ» បានទទួលព្រះរាជបញ្ជាហើយក៏ចេញទៅរកបរបាញ់ទន្សោង។ ព្រានទោយូរណាស់ទើបត្រឡប់ចូលគាល់ព្រះរាជាវិញដោយយដៃទទេរ គ្មានទន្សោងឡើយ។ ស្តេចក៏ត្រាស់សួរថា « ហេតុអ្វីក៏ពុំបានទន្សោងមួយសោះ ដូច្នោះ? » ព្រានព្រៃ ក្រាបបង្គំទូលថ « ទូលព្រះបង្គំបានទៅដល់ព្រៃ ដែលសម្បូរទៅដោយសត្វទន្សោង និងម្រឹគដទៃៗ ប៉ុន្តែដោយទូលព្រះបង្គំរវល់តែមើលទស្សនីយភាពមួយយ៉ាងចម្លែកណាស់ គឺសត្វទន្សោងមួយគូញីឈ្មោលចេះរេរាំបានយ៉ាងល្អ ជាហេតុនាំឱ្យទូលព្រះបង្គំជក់ចិត្តមើលមិនអាចបាញ់វាកើតឡើយ។ គ្រាដំបូងទូលព្រះបង្គំ គងស្នាលើស្មាលបៗចូលទៅប្រុងបាញ់ដែរ តែដោយសារសោភណភាពនៃក្បាច់ ចង្វាក់រេរាំរបស់សត្វនេះ ស្រស់ស្អាតពេក ក៏ខកខានរកតែតម្លោះព្រួញឱ្យរត់ទៅមុខមិនកើត។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មានខ្លាធំមួយបានលបមកបម្រុងនឹងចាប់ទន្សោងនោះដែរ ក៏ចាប់មិនកើត បែរជាគោះជើង ធ្វើជាចង្វាក់ឱ្យសត្វនោះរាំទៅវិញ។ ឯសត្វកន្លង់មួយហ្វួងហើរស្រ ប្រទក្សិណជុំវិញទន្សោងទាំងពីជួយ ធ្វើជាសូរសំនៀងពីរោះល្វើយល្វែងណាស់ ។ » ព្រះរាជាទ្រង់ព្រះសណ្តាប់ដូច្នេះហើយ ក៏បង្គាប់ឱ្យព្រានធ្វើត្រាប់តាមទស្សនីភាពនោះថ្វាយព្រះអង្គទត។ ព្រានខំធ្វើត្រាប់ឱ្យបានគ្រប់កាយវិការ និងសូសៀងសត្វថ្វាយព្រះរាជាទ្រង់ទតគ្មានសល់ចន្លោះអ្វី។
ការសម្តែងកាយវិកាយរបស់ព្រាន ពរ នេះហើយ ដែលកើតបានជាវង់របាំនេះឡើងដោយ ៖
- អ្នកពាក់ស្នែងពីរនាក់ ជាតំណាងទន្សោងញី-ឈ្មោល
- សម្លេងស្គរតំណាងសន្ធឹកខ្លាធំ
- សម្លេងព្លយជាតំណាងសូរសត្វកន្លង់។
វង់ភ្លេងនៃរបាំនេះ គេហៅថា «ភ្លេងមហោពរ» គឺគេសម្គាល់តាមឈ្មោះព្រាន ពរ ដែលជាអ្នកបង្កើតវាឡើង។ ប៉ុន្តែបើយើងដេញដោលរិះរេ គិតស្រាវជ្រាវតាមបែបជាតិពិន្ធុសាស្រ្តវិញ យើងយល់បានម្យ៉ាងទៀតថា ក្នុងចំណោមជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុ្ងងប្រទេសកម្ពុជា មានជនជាតិមួយហៅថា «ព័រ» ដែលច្រើនរស់នៅតាមជួរភ្នំក្រវាញ ត្រង់ស្រុកភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់, ស្រុកភ្នំស្រួច ខេត្តកំពង់ស្ពឺ, ស្រុកទឹកផុស ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តកោះកុង ។ របាំនេះសោតក៏មានតែត្រង់ភូមិភាគទាំងនេះដែរ។ ការណ៍នេះនាំឲ្យគេសន្និដ្ឋានបានថា ព្រាន ពរ នេះ គឺជាព្រានសាសន៍ព័រ ។ ព្រោះហេតុនេះ យើងសរុបបានថា របាំស្នែងទន្សោងជាកេរដំណែលមកពីពួកព័រ សម្រាប់លេងប្រកបពិធីអ្វីមួយ ដោយយកលំនាំតាមរបរគ្នាគេជាអ្នកប្រមាញ់ ។ តាមសេចក្តីអភិប្បាយយ៉ាងវែងរបស់លោក រ. បារាដាត៍ ក្នុងព្រឹត្តិបត្រសាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស របាំស្នែងទន្សោងនេះប្រាកដជាកើតឡើងពីពួកជាតិព័រពិតមែន ដោយលោកបានទៅធ្វើសេចក្តីសង្កេតដល់ទីកន្លែងរស់នៅជាមួយពួកព័រនេះអស់រយៈពេលយ៉ាងយូរ ។ លោកបានអះអាងទៀតថា លោកធ្លាប់ឃើញពួកព័រលេងនេះរបាំផ្ទាល់ភ្នែកហើយលោកមានទាំងថតរូបចុះផ្សាយក្នុងអត្ថបទលោកទៀតផង ។ ដូច្នេះ យើងអាចសរុបសេចក្តីបានថា បណ្ដាជនដែលរស់នៅលើទឹកដីយើងពីបុរាណ មានសាសន៍ព័រជាអាទិ៍ សុទ្ធតែបានបង្កើតរបាំលំហែចិត្តដោយប្រតិដ្ឋយកតាមលំនាំនៃការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត គឺកាលនោះគេរស់នៅក្នុងព្រៃមានតែម្រឹគជាញាតិមិត្ត ឬជាចំណីអាហារប្រចាំថ្ងៃ ម្ល៉ោះហើយ ការប្រតិដ្ឋក្បាច់រាំរែកនិងប្រដាប់តាក់តែងកាយដោយផ្ដេកផ្ដួលទៅរករូបភាពនិងកាយវិការម្រឹកទាំងនោះដែរ។
